PFAS wat is dat?
Wie heeft er niet van gehoord problemen met PFAS in de grond. Maar wat is PFAS nu eigenlijk? Maakt onderzoek naar PFAS standaard deel uit van een bodemonderzoek? Hoe hier praktisch mee om te gaan.
PFAS staat voor poly- en perfluoralkylstoffen, een stofgroep die uit ruim 6.000 verschillende stoffen bestaat. Deze stoffen komen van nature niet in het milieu voor. PFAS worden al decennia gebruikt in (industriële) processen en in vele producten. Stoffen die tot deze groep behoren zijn onder andere perfluoroctaanzuur (PFOA, of C8) en perfluoroctaansulfonaat (PFOS). PFAS bevinden zich in alledaagse producten zoals in verf, blusschuim, anti-aanbaklagen in pannen, coating in kleding en in cosmetica. Door het wijdverbreide gebruik, emissies en incidenten worden PFAS in Nederland (en breder in Europa) in het milieu aangetroffen, zowel op plekken waar de stoffen zijn gemaakt of gebruikt (zoals blusschuim) maar ook diffuus verspreid in bijvoorbeeld bodem, grondwater en oppervlaktewater.
Waarom is PFAS een probleem?
De stoffen zijn erg giftig en zijn zeer stabiel waardoor deze nauwelijks worden afgebroken. Van veel stoffen uit de PFAS groep is nog niet bekend hoe giftig deze zijn.
Tijdelijk handelingskader (PFAS norm)
Voor 8 juli 2019 was wel bekend dat er in Nederland bodemverontreinigingen met PFAS aanwezig waren (Schiphol en DuPont / Chemours zijn de bekendste voorbeelden)
Op 8 juli 2019 is het tijdelijk handelingskader voor hergebruik van PFAS-houdende grond en baggerspecie in werking getreden. Hierin zijn normen gesteld aan het toepassen van grond en baggerspecie. De normen waren niet voldoende toegespitst op de praktijk. Veel projecten werden (tijdelijk) stopgezet in afwachting op verruiming van de PFAS norm. De verruiming heeft op 29 november 2019 plaatsgevonden. De verruimde PFAS normen hebben de grond-, weg- en waterbouw iets ‘lucht’ gegeven, maar er blijven veel situaties bestaan waarbij de huidige verruimde normen toch nog voor problemen zorgen. Met name als de waarden 3-7-3 μg/kg d.s. voor respectievelijk PFOS, PFOA en de andere PFAS worden overschreden. Mag de vrijkomende grond niet elders worden toegepast.Bodemonderzoek PFAS Grondbanken nemen deze grond niet in (de grond is immers niet toepasbaar / herbruikbaar). Er zijn enkele grondreinigers bezig met pilotprojecten om grond met verhoogde gehalten aan PFAS te reinigen, maar dit is vooralsnog erg kostbaar.
Op 3 juli 2020 is het tijdelijk handelingskader PFAS opnieuw gewijzigd. De landelijke achtergrondwaarden voor het mogen toepassen van grond zijn (wederom) verhoogd. Voor met name bedrijven die met bagger werken is deze verruiming prettig. Konden zij eerst bijna helemaal niets met de vrijkomende bagger, nu kunnen zij vrijkomende bagger wel verwerken.
Maakt onderzoek naar PFAS standaard deel uit van een bodemonderzoek?
Om deze vraag te beantwoorden moeten we eerst iets over het wettelijk kader uitleggen. In het vakgebied bodem heb je te maken met meerdere wetgeving:
- Wet bodembescherming. In de Wet bodembescherming (Wbb) worden de bescherming van de bodem en bodemsaneringen beschreven. Onder de WBB vallen de verkennend bodemonderzoeken conform NEN5740.
- Besluit bodemkwaliteit. Het Besluit bodemkwaliteit (Bbk) geeft regels met betrekking tot hergebruik van grond (en bouwstoffen) op een andere locatie.
Als een locatie niet verdacht is op het voorkomen van PFAS hoeft deze in het kader van de Wet bodembescherming (voor het verkrijgen van een bouwvergunning) niet te worden onderzocht. Wordt er een partij grond van locatie A naar locatie B gereden en hergebruikt, dient altijd PFAS te worden geanalyseerd.
De praktijk, onderzoek PFAS in grond
Bij het uitvoeren van partijkeuringen is het verplicht PFAS mee te nemen. Echter bij een verkennend bodemonderzoek is dat niet zo. Maar als er bijvoorbeeld grond vrij gaat komen bij nieuwbouwplannen, renovatiewerkzaamheden etc. is het verstandig om wel PFAS onderzoek te laten uitvoeren. Laat u door ons zo goed mogelijk adviseren over eventueel bodemonderzoek naar PFAS. Wij hebben de expertise, de contacten en zijn onafhankelijk zodat we u van het best mogelijke advies kunnen voorzien.
