Bodemonderzoek voor nul/ eindsituatie

Gaat u bedrijfsactiviteiten starten? Of gaat u bedrijfsactiviteiten beëindigen? Dan dient, vaak een nul- of eindsituatie bodemonderzoek te worden verricht. Tijdens het nulsituatie onderzoek wordt de milieukundige kwaliteit vastgelegd voorafgaand aan de start van de bedrijfsactiviteiten. Na het beëindigen van de activiteiten wordt het onderzoek opnieuw verricht om vast te stellen of in de tussentijd een bodemverontreiniging is ontstaan.

Is een eind- of nulsituatie bodemonderzoek verplicht?

Bedrijven die milieubelastende activiteiten uitvoeren vallen onder het Activiteitenbesluit. Volgens artikel 2.11 dient voorafgaand aan de start van de werkzaamheden een nulsituatie bodemonderzoek activiteitenbesluit te worden uitgevoerd (kortweg nulsituatie bodemonderzoek).

Een nul- of eindsituatie bodemonderzoek is dus verplicht als met (potentieel) bodemverontreinigende stoffen gewerkt gaat worden (of gewerkt is). Te denken valt aan bijvoorbeeld olie in een garagebedrijf, reinigingsmiddelen bij een stomerij of wasserij, maar ook opslag van grond of overige bouwmaterialen kunnen aanleiding zijn om een nul- en eindsituatie bodemonderzoek uit te laten voeren. Het kan bijvoorbeeld voorkomen dat een bouwbedrijf een stuk grond huurt en deze later in oude staat moet opleveren. Om aan te tonen dat er in de tussentijd geen bodemverontreiniging is ontstaan kan een nul- of eindsituatie onderzoek uitkomst bieden.

Hoe wordt een nul- of eindsituatie bodemonderzoek uitgevoerd?

Dit proces begint met een grondig vooronderzoek, waarbij historische gegevens van de locatie worden bekeken om inzicht te krijgen in eerdere activiteiten en mogelijke bronnen van verontreiniging. Deze fase betreft het historisch onderzoek, waarbij beschikbare rapporten, kaarten en andere relevante gegevens over de locatie worden bestudeerd.

Na dit vooronderzoek wordt een gedetailleerd onderzoeksplan opgesteld. Hierin wordt bepaald welke delen van de locatie moeten worden onderzocht, welke potentiële verontreinigende stoffen in aanmerking komen en hoeveel monsters er genomen moeten worden.

Vervolgens gaat de veldwerker naar de onderzoekslocatie. Hier worden boringen uitgevoerd om grondmonsters te nemen van verschillende diepten. Er worden peilbuizen geplaatst om grondwatermonsters te nemen. Deze monstername word volgens de nen 5740 protocollen uitgevoerd.

De verzamelde monsters worden vervolgens naar een laboratorium gestuurd voor analyse. Hier worden ze getest op de aanwezigheid en concentraties van specifieke verontreinigende stoffen.

De resultaten van de laboratoriumanalyses worden geïnterpreteerd in relatie tot de specifieke context van de locatie en het vooronderzoek. Er wordt een rapport opgesteld waarin de bevindingen, conclusies en eventuele aanbevelingen worden gepresenteerd. Wanneer verontreiniging wordt ontdekt die boven toegestane normen uitkomt, kunnen verdere stappen, zoals sanering of aanvullend onderzoek, nodig zijn. Bij een eindsituatieonderzoek wordt de huidige staat van de bodem vergeleken met de eerder vastgelegde nulsituatie.

Hoelang duurt een onderzoek

De duur van een eind- of nulsituatie bodemonderzoek is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder de grootte van het te onderzoeken gebied en het aantal monsters dat moet worden genomen en geanalyseerd.

Zoals eerder beschreven bestaat een nulsituatie bodemonderzoek uit een aantal fasen.

Historisch onderzoek: Doormiddel van het bestuderen van de beschikbare gegevens zoals oude kaarten, eerdere rapporten, te gebruiken en/of gebruikte producten. Het vooronderzoek kan enkele dagen tot een week in beslag nemen.

Boringen en monstername: Dit kan enkele uren tot een dag in beslag nemen, afhankelijk van de grootte van het te onderzoeken gebied.

Laboratoriumanalyse: De tijdsduur voor de analyse in het laboratorium hangt af van het soort tests en de bezetting van het laboratorium. De chemische analyses kunnen 1 tot 2 weken duren.

Rapportage: Nadat alle analyses zijn voltooid en getoetst aan de wettelijke normen, wordt er een rapport opgesteld. Dit kan enkele dagen tot een week in beslag nemen.

De levertijd van een volledig onderzoek volgens NEN 5740 bij goedkoopbodemonderzoek neemt 3 a 4 weken in beslag, van het nemen van monsters tot het ontvangen van het eindrapport.

Hoelang is het onderzoek geldig

Een nulsituatie onderzoek blijft geldig zolang het bedrijf op de locatie actief blijft. Soms is dat enkele jaren en soms tientallen jaren. Na het beëindigen van de bedrijfsmatige werkzaamheden dient de huidige situatie (eindsituatie) in kaart te worden gebracht. Dit wordt gedaan door het nulsituatie onderzoek opnieuw te doen. Zo kan de huidige kwaliteit van de bodem worden vergeleken met de nulsituatie.

Als de eindsituatie (negatief) afwijkt van de nulsituatie kan het zijn dat er sanerende maatregelen noodzakelijk zijn (principe: de vervuiler betaald).

Er is al een bodemverontreiniging aanwezig, wat te doen?

Als er op de locatie al een bodemverontreiniging aanwezig is, kan dit het onderzoek moeilijker maken, maar dat hoeft niet. Mocht er een verontreiniging aanwezig zijn met stoffen die niet worden gebruikt bij de bedrijfsactiviteiten maakt dit eigenlijk geen verschil voor het uitvoeren van het onderzoek.

Lastiger is als bijvoorbeeld onder het pand van een garagebedrijf al een olieverontreiniging aanwezig is. Het is dan noodzakelijk om als nulsituatie de gehele omvang, ouderdom en type van de olieverontreiniging in kaart te brengen. Dat vergt wel extra inspanning, maar kan in de toekomst veel problemen voorkomen.

Maar wat als er een vloeistofdichte vloer aanwezig is?

Bij de aanwezigheid van een gecertificeerde vloeistofdichte vloer is het niet noodzakelijk om deze te doorboren (er zullen vast uitzonderingen zijn, maar die ben ik tijdens mijn 24-jarige loopbaan in de ‘bodem wereld’ nog nooit tegengekomen). De boringen kunnen dan veelal rond het bedrijfspand worden verricht.

Wij zullen voor een nulsituatie bodemonderzoek altijd voorafgaand aan uitvoering een boorplan opstellen. Het boorplan kan door ons of door uzelf naar de gemeente worden verzonden om te laten beoordelen. Zo voorkomen we in vroeg stadium later problemen dat een rapport misschien niet wordt geaccepteerd door de gemeente.